Bu bebekler bir kaç aylık ve henüz bilişsel olarak iyi ve kötüyü ahlaksal açıdan öğrenebilecek yeterliliğe sahip değiller. Öyleyse insan doğası gereği iyi olma eğilimde dünyaya geliyor.
Öyleyse çocuk yetiştirenlere, özellikle annelere çocuklarının henüz anne karnında iken ahlaksal gelişimlerinin ( diğer tüm gelişim evreleri gibi) geliştiği konusunda bilgilendirilmek gerekiyor. Çocuklar bu denli iyi olma eğiliminde dünyaya geliyorlarsa çocukluklarının ileriki dönemlerinde nasıl saldırgan olabiliyorlar?
6 aylık bebeklerin iyi ve kötüyü ayırt etmek için bilişsel yani düşünce gelişimleri henüz yeterli değildir. Elbette ki insanlığın iyiliği ya da kötülüğü nasıl getirdiği tek bir görüşle açıklamaya yetmez. Bir insanın iyi ya da kötü doğması onun sonraki yaşamında da koşulsuz iyi veya kötü olacağını göstermez.
Çocuklar genelde model alma ile taklit ederek öğrenirler. Bunu yaparken de gerçek iyinin ne olduğunun çok da farkında değillerdir. Bu yüzden kendine göreyi seçer. Ergenlikten sonra bu kendine göreliğin gelişmesi ve olaylara nesnel bakabilme yeteneğinin gelişmesi beklenir. Ahlaksal olarak da bir otoritenin dediğindense, nesnel olarak düşünüp evrensel bir ahlak kodu kurması beklenir. Etrafımızdaki yetişkinlere bakacak olursak pek çok insanın bu gelişimi gösteremediğini ve o çocukluk dönemi ahlak anlayışında yani anne baba gibi güçlü bir otoritenin sunduğu ahlak anlayışına uyduğunu görürüz.
Sonuç olarak her ne kadar çoğu şeyi doğuştan getiriyor görünsek de bunların büyüdükçe çevresel etkilerle, yetiştiriliş biçimiyle ve daha bir çok faktörün etkisiyle değiştiği unutulmamalıdır. Bu araştırmada da gösterildiği gibi belki de gerçekten iyiyi ve kötüyü bilerek dünyaya geliyoruz ancak bu her yaş döneminde pekiştirilip geliştirilmediği sürece iyi doğmanın bir anlamı olmayacaktır...
AYŞENUR KASAP
Adnan Menderes Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 2.